Bağımlılığı genel olarak, zararlı sonuçları görmezden gelerek, kontrolsüz bir şekilde ısrarla yapılan işler olarak tanımlayabiliriz. Bağımlılığı besleyen en önemli etken keyif verici bir dış unsurun varlığıdır. Yani bağımlılığa yol açan unsuru çekici kılan neden, onun bireyi kaygıdan ve gerginlikten uzaklaştırabilme gücü ve keyif verici olmasıdır.
Bağımlılığın gelişimi; maddenin kullanım süresine, kullananın kişilik özelliklerine, ruh durumuna, beyin gücüne ve alınan maddenin cinsine göre değişir.
Bağımlılık Çeşitleri
- Alkol ve tütün bağımlılığı
- Uyuşturucu madde bağımlılığı
- İnternet bağımlılığı
- Yeme bağımlılığı
- Kumar bağımlılığı
- Cinsel bağımlılık
- Halüsinojenler
- Uyarıcılar
- Uçucular
- Diğer
Bağımlılık döngüsü şu şekilde tekrarlayabilir;
- Baskı veya kullanma isteği
- Merak
- “Bir kereden bir şey olmaz” düşüncesi
- Bir daha kullanmak istememe
- “Kendimi kontrol edebilirim, bağımlı olmam” düşüncesi
- “İstersem bırakırım” düşüncesi
- Maddeyi bırakamama
- “Bırakmak zorundayım”
- “Artık bırakacağım”
- “Bıraktım bir daha başlamam”
Bağımlılık; biyolojik, psikolojik, sosyal, zihinsel ve davranışsal boyutları olan bir rahatsızlıktır. Bağımlı kişiler de, madde almadan mutlu olamayacakları, madde sayesinde mutlu olabildikleri, zevk alma unsuru olarak yalnızca maddenin olduğu, maddenin çalışmasını ve günlük aktivitelerini düzenlediği gibi yanlış düşünceler gelişebilir. Genel geçer yanlış inanışlardan biri de; “madde kullanım bozuklukları zaten tedavi edilemeyen bozukluklardır, madde alan kişiler genellikle problemli olduklarından uyumları da bozuktur” gibi düşüncelerdir ve bu yanlış düşünceler bağımlı bireyleri ümitsizliğe sürükleyebilir ve bağımlılık tedavilerinde en önemli etken olan cesareti baltalayabilir.
Bağımlılık tedavi edilebilen, ama bağımlılığa yol açan boşluk doldurulmadıkça, sebepler ortadan kaldırılmadıkça nüks eden bir rahatsızlıktır. Bu noktada bağımlılıkla mücadele edebilmenin en önemli unsurlarından biride profesyonel yardım almaktır. Tedavinin başarıya ulaşması için, öncelikle bireyin bırakmak istemesi, kararlı olması ve iyi bir teröpatik ilişkinin kurulması gerekmektedir.